با وجود اينكه در مورد قوچ هاي ايران تاكنون مطالعات زيادي انجام گرفته است، معهذا اين مطالعات كافي نبوده و هنوز نمي توان به طور قاطع در مورد رده بندي قو چ هاي ايران اظهارنظر كرد . و قو چهاي غرب Ovis vignei ( عده اي از محققين قوچ هاي ايران را دو گونه، قوچ هاي شرق (اوريال و ساير قوچ هاي مناطق ديگر ايران را زيرگونه هايي از اين دو گونه Ovis Orientalis ( (ارمني و برخي Ovis ammon مي دانند. بعضي از محققين نيز كليه قوچ هاي ايران را فقط يك گونه، به نام مي دانند. Ovis Orientalis ديگر به طور كلي به جز در مناطق شرق ايران كه قوچ هاي اوريال خالص و غرب كه قوچ هاي ارمني خالص زندگي مي كنند، در بسياري از مناطق كشور، بر اثر اختلاط و تاثيرات شرايط زيستي، قوچ و ميش ها از نظر فرم شاخ، اندازه جثه، رنگ و حتي تعداد كروموزوم ها با يكديگر متفاوت هستند . به طوري كه در بسياري از مناطق و حتي گاهي در يك گله، ممكن است قوچ هايي با شكل ظاهري متفاوت و تعداد كروموزوم هاي مختلف را مشاهده نمود . قوچ اوريال بزرگترين و لارستان كوچكترين قوچ ايران مي باشد. عادات قوچ ها و ميش ها به صورت اجتماعي زندگي مي كنند و روزگرد هستند، ولي گاهي شب ها نيز به چرا مي پردازند. معمولاً ميش ها، بره ها و نرهاي جوان با هم و جدا از گله قوچ هاي مسن مشاهده مي شوند. حس بويايي و بينايي بسيار قوي دارند و در مواقع خطر صداي فيش مانندي سر مي دهند و با سرعت زياد در تپه و ماهورها فرار مي كنند. غذا از علوفه و بوته و برگ درختان تغذيه مي كنند. توليد مثل در مناطق گرمسير از اوايل مهرماه و در مناطق سردسير از اواسط آذرماه شروع به جفت گيري مي كنند. در اين فصل بين نرها جدال هايي صورت مي گيرد كه گاهي صداي شاخ زدن آنها از فاصله دور شنيده مي شود. نرهاي قوي و غالب، با چند ماده جفتگيري مي كنند . مدت جفتگيري 3 تا 4 ثانيه طول مي كشد. دوره آبستني در حدود 165 روز است و معمولاً 1 تا 2 بره مي زايند. بره ها پس از يكي دو روز به دنبال مادر ديده مي شوند، حدود 4 ماه شير مي خورند و در 1/5 سالگي به سن بلوغ مي رسند. طول عمر آنها گاهي به 14 سال مي رسد.
Read More. اين حيوانات از اجداد گوسفند اهلي هستند و قادرند با آنها جفت گيري و توليد مثل نمايند. ارزش اقتصادي علاوه بر ارزش هاي مطالعاتي، ژنتيكي، تفريحي و ورزشي، قوچ و ميش ها به عنوان يك منبع غذايي ارزان و مهم مورد استفاده انسان و به خصوص روستا نشينان قرار م ي گيرند، همچنين طعمه بسيار مناسبي نيز جهت گوشتخواران بزرگ محسوب مي شوند. وضعيت فعلي دشمن طبيعي قوچ و ميش، گرگ، پلنگ، يوز و سگ هاي اهلي هستند . در سال هاي اخير به علت اشغال زيستگاه و آبشخورها و شك ار بي رويه، نسل آنها شديداً رو به كاهش نهاده و در بعضي از مناطق به كلي نابود شده اند
بیشتربدانید
(Hircus) Capra aegagros پازن ( Wild goat )كل و بز مشخصات جثه اي بزرگتر از بز اهلي دارند. كل ها (نر) شاخ هاي بلند و شمشير مانندي دارند كه طول آنها ممكن است به 150 سانت يمتر برسد و بر روي شاخ ها، گره هاي متعددي وجود دارد كه مشخص كننده رشد سالانه و سن حيوان است . شاخ بزها نسبت به شاخ كل ها بسيار كوتاه تر است . رنگ بدن در بزها و كل هاي جوان قوه اي متمايل به خاكستري و در كل هاي مسن به خصوص در فصل زمستان كرم رنگ است . كل هاي بالغ ريش بلند و سياره رنگي دارند و در روي قسمت پشت و شانه آنها نوار تيره اي وجود دارد كه در ناحيه سينه پهن شده و به صورت طوقي در مي آيد. زيستگاه از صخره هاي سنگي ساحلي تا ارتفاعات بالاتر از 4000 متر. اندازه ها طول سر و تنه 120 تا 150 سانتيمتر، دم 12 تا 17 سانتيمتر، ارتفاع 65 تا 90 سانتيمتر، وزن 30 تا 120 كيلوگرم. پراكندگي در كليه مناطق كوهستاني كشور. پراكنش جهاني از جزيره كرت تا قفقاز، پاكستان و عربستان. عادات روزگرد هستند ولي گاه شب ها نيز به چرا مي روند . به صورت اجتماعي زندگي مي كنند. معمولاً بزها و بزغاله ها و كل هاي جوان با هم و جدا از دسته كل هاي مسن زندگي مي كنند . گاهي اوقات كل هاي پير از گله جدا شده، در سوراخ ها و صخره هاي صعب العبور مستقر مي شوند . در پاييز كه فصل جفتگيري است، گله هاي كل و بز با هم مخلوط مي شوند. حس بويايي، بينايي و شنوايي قوي است. وابستگي شديدي به مناطق صخره اي صعب العبور دارند . در مناطق صاف بسيار آسيب پذيرند. غذا از علوفه و بوته ها و برگ درختان تغذيه مي كند . معمولاً صبح زود و اوايل غروب در مجاور صخره ها به چرا مي پردازند. براي استفاده از برگ درختان روي دو پا مي ايستد، گاهي ني ز از طريق شاخه هاي خميده مجاور سطح زمين به بالاي درخت م يرود. توليدمثل در مناطق گرمسير اوايل پاييز و در مناطق سردسير اواخر پاييز جفتگيري مي كند. در اين فصل بوي مخصوصي از غدد واقع در قسمت زيرين ته دم نرها ترشح مي شود . بين نرها جدال هاي سختي در مي گيرد و نرهاي قوي تر كه شاخ بلندتري دارند حرمسرايي (متشكل از 5 تا 15 ماده) تشكيل مي دهند. مدت مستي حدود 10 روز است . در اين مدت بعضي از نرها قادر به جفتگيري با تمام ماده ها نيستند، در نتيجه همه ساله حدود 15 تا 20 درصد بزها آبستن نمي شوند . مدت آبستني حدود 160 روز اس ت. در موقع زايمان بزها به مناطق امن مي روند. يك و اغلب دو و به ندرت سه بچه مي زايند. بچه ها بعد از يكي، دو روز قادر به تعقيب مادر خود در صخره ها هستند، 1 سالگي بالغ مي شوند. طول عمر آنها حدود 15 سال / تا 5 ماهگي شير مي خورند و در حدود 5 است. كل و بز، اهلي هستند و قادرند با هم جفتگيري و توليد مثل كنند دشمن طبيعي مهم آنها پلنگ و گرگ است . بچه ها ممكن است توسط كفتار، خرس، روباه و عقاب شكار شوند . تا اواخر دهه سال 1350 دسته هاي بزرگي از اين حيوان در مناطق كوهستاني و صعب العبور كشور زندگي مي كرد، ولي ب ه علت شكار آن از طريق جرگه و استفاده از سلاح هاي ساچمه زني و جنگي، در سال هاي اخير جمعيت آنها در اكثر زيستگاه ها شديداً رو به كاهش نهاده و در بسياري از مناطق مانند جنوب فارس، بوشهر و غرب كشور كه تا چند سال پيش هزاران راس پازن مشاهده مي گرديد نسل آنها در خط ر انقراض قرار گرفته است.
بیشتربدانید(Goitred Gazella )معرفی غزال یاآهو
( Gazella subguturosa ) آهو ( Goitred Gazella )غزال مشخصات جثه متوسطي دار ند. نرها داراي شاخ هاي نسبتاً بلندي هستند كه طول آن گاهي از 45 سانتيمتر تجاوز مي كند. شاخ ها در قاعده نزديك به هم اند، سپس به طرف خارج و بالا انحنا پيدا مانند و از جلو شبيه S مي كنند. نوك شاخ ها قدري به سمت داخل پيچيده اند، شكل آنها از پهلو چنگ است . ماده ها فاقد شاخ اند ولي گاهي شاخ هاي كوچكي دارند . در فصل تابستان موها كوتاه و شني رنگ و در زمستان موها بلندتر و متمايل به قهوه اي هستند، زير بدن و كفل ها سفيد، موهاي دم نسبتاً بلند و سياه رنگ است . رنگ آهوهاي مسن به خصوص نرها روشن تر و گاهي كرم رنگ است . در زير گلوي آهوها، به خصوص نرها برآمدگي گواتر مانندي ديده مي شود. اندازه ها طول سر و تنه 90 تا 130 سانتيمتر، دم 16 تا 21 سانتيمتر، ارتفاع 70 سانتيمتر، وزن 20 تا 45 كيلوگرم. زيستگاه مناطق استپي و بياباني (دامنه زارهاي واقع در دشت هاي مسطح را ترجيح مي دهند). پراكندگي اغلب دشت هاي كشور. پراكنش جهاني عربستان، پاكستان، تبت، تركمنستان، تركيه. عادات روز و شب فعال است. به صورت اجتماعي، در دسته هاي كوچك و بزرگ ديده مي شود. (تعداد افراد يك دسته ممكن است از 300 راس تجاوز كند .) حيوان سريعي است و مي تواند با سرعت 80 كيلومتر در ساعت بدود . معمولاً در فصل زمستان از مناطق سردسير به مناطق گرمتر مهاجرت مي كند. گزارش امكان سنجي طرح منطقة حفاظتي، تحقيقاتي حيات وحش صفحة 36 غذا از علوفه و بوته ها تغذيه مي كند. گاهي اوقات شب ها به مزارع، غلات و صيفي جات دستبرد مي زند. توليدمثل در مناطق گرمسير اوايل پاييز و در مناطق سردسير در اواخر پاييز جفتگيري مي كند . در اين فصل بين نرها جدا ل هاي سختي درم يگيرد . نرهاي قوي معمولاً چند ماده را در اختيار مي گيرند و با همه آنها جفتگيري مي كنند. مدت آبستني حد ود 170 روز است، يك تا دو بچه مي زايد، مادر در يكي، دو روز اول بچه ها را در بين بوته ها مخفي مي كند، ولي در موقع چريدن، زياد 1 سالگي بالغ مي شوند . / از آنها فاصله نمي گيرد. بچه ها تا حدود 5 ماهگي شير مي خورند. پس از 5 طول عمر حدود 12 سال است. وضعيت فعلي دشمن طبيعي مهم آنها، يوز، گرگ و كاراكال است. تا اواخر دهه سال 1350 تعداد زيادي آهو در اغلب دشت هاي كشور مشاهده مي شود. براي مثال در سال 1356 متجاوز از 10 هزار راس آهو در منطقه موته اصفهان، 7 هزار راس در اطراف دامغان و 5 هزار راس در اطراف سمنان وجود داشته است . به علت شكار بي رويه اي كه اغلب به وسيله موتورسيكلت و اتومبيل در روز و شب صورت مي گيرد، نسل آنها تقريباً در كليه مناطق غيرحفاظت شده كشور نابود گرديده است. در حال حاضر بيشترين جمعيت در مناطق موته اصفهان، پارك بمو در فارس، دشت سهرين در زنجان،پارك ملي گلستان ، منطقه ممنوعه بيدو در كرمان، منطقه كالمند در يزر و جزيره خارك وجود دارد . در سال 1363 تعداد 30 راس آهو توسط هوشنگ ضيايي و با همكاري محيط بانان از ، جزيره خارك زنده گيري و در جزيره كيش رها گرديدند . طبق سرشماري انجام شده در سال 1373 تعداد آنها به 250 راس بالغ رسيده است
